Aannemersbedrijf Warmes gaat een verbouwing van een bijzondere woning uitvoeren: een ‘boerderijbunker’ op Zuidkamp wordt volledig gemoderniseerd.
De woning is in de Tweede Wereldoorlog gebouwd op Zuidkamp, onderdeel van Vliegbasis Twenthe. “Historicus of architect ben ik niet, maar ik heb me wel enigszins verdiept in de historie van de woning”, vertelt eigenaar Ewald Rouwers. “Het is in 1943 door Nazi’s gebouwd als onderkomen voor piloten. Over de locatie was goed nagedacht: dichtbij de stad Enschede en op afstand van het vliegveld met daardoor minder kans om gebombadeerd te worden. Daarom moesten de woningen bovendien vanuit de lucht op gewone woningen lijken.”
De gebouwen kregen dus het uiterlijk van een normale woning, maar zijn in feite bunkers. Muren van 58 centimter dik in combinatie met rood-witte luikjes, dus. Rouwers: “Vandaar de bijnaam boerderijbunkers. De woningen moesten ‘bommenfest’ zijn. Dat betekent geen deuren tegenover elkaar vanwege drukexplosie. Beneden zijn de luiken van staal.”
De woningen hebben verder een karakteristiek uiterlijk. “Door de bouwstijl Stuttgarter Schule, met waarschijnlijk Steglitz als architect,” legt Rouwers uit. “De bouwstijl Bauhaus – met veel glas en licht - werd in die tijd verboden. Het Nazi-antwoord op het moderne Bauhaus was de traditionele Stuttgarter Schule. Dat had heel andere kenmerken die je duidelijk in dit soort woningen herkent.”
De woning van de familie Rouwers is absoluut geen unicum.
“Er zijn in die tijd heel veel van dit soort woningen gebouwd in Nederland. Een monumentale status heeft het dus zeker niet. Er zijn er zóveel van. Alleen in Enschede al staan zo’n tien tot vijftien van dit soort woningen; vele zijn al gesloopt. We hebben ooit op het Duitse eiland Rügen Seebad Prora bezocht dat in deze stijl is gebouwd. Heel herkenbaar voor ons: we zagen dezelfde tegels, vloer en indeling overal terug.”
Geen monument dus, maar dat neemt niet weg dat het wel bijzonder is om in een dergelijke woning te wonen.
“Behalve alle specifieke uitelijke kenmerken merk je dat het om een historisch pand gaan, ja. Het stoort me dan weer niet dat het een nare historie betreft. Uiteindelijk is het gewoon een woning met veel grond eromheen; precies de reden dat mijn schoonouders het in 1978 kochten. Mijn schoonouders woonden destijd in de stad Enschede en wilden meer ruimte om het huis. In 2005 hebben wij er een huis met extra inwoning van gemaakt.”
Het uitzicht is wel flink veranderd de laatste jaren. “Vroeger keken we uit over de weilanden. Sprakel in ’t Bos was een boerencafé dat lag aan een doodlopende straat; verder kon je niet. ‘Wat hebben jullie prachtig uitzicht,’ zeiden gasten altijd. Tot 2012 stond er zelfs nog een hek om toenmalig Zuidkamp. Hier kwam niemand. Dat is nu wel anders sinds de luxe woningen van ’t Vaneker zijn gebouwd. Vroeger woonden we buitenaf in Enschede, nu in een luxe woonwijk.”
Warmes is intussen begonnen met de verbouwing van de woning van de familie Rouwers. Asbest eruit, nieuwe kozijnen, warmtepomp, indeling en vloerverwarming: de woning wordt de 21ste eeuw in getild. “Veel authentieke details blijven, maar het verandert wel hier. Explosiebestendig is het straks niet meer denk ik, haha. We plaatsen veel grote ramen. Veel glas en licht dus, precies wat de bouwers indertijd niet wilden. Dat is dan weer ons antwoord op de geschiedenis; we brengen weer een beetje Bauhaus naar hier.”
