Een bekend fenomeen op de bouw is het richtmoal. Maar wat is het precies? En waar komt de traditie vandaan?
De Twentse traditie van het richtmoal gaat terug naar de klassieke manier van boerderijen bouwen.
De gebouwen werden gedragen door houten gebinten. De gebinten werden op de fundatie gezet en gericht (rechtgezet).
De gebinten vormden ook de draagconstructie van de kap. Als de spanten (de schuine staanders van de kap) werden gericht, was het hoogste punt bereikt.
Na het richten van de spanten werd het richtmoal gevierd. De spanten waren gericht, het hoogste punt bereikt. Tijd voor een feestelijk moment.
Het gebouw was dan nog niet af; het dak werd daarna verlat en met dakpannen dichtgelegd. Daarna begon het metselen; vaak gestut op een zandstenen laag. De laag was bedoeld tegen optrekkend vocht.
Bouwmethodes zijn veranderd in de loop van de tijd. Kappen hoeven niet meer te worden gericht, ze moeten hoogstens nog worden gesteld. Sterker nog: prefabkappen worden op de woning geplaatst nadat de verdiepingsvloer en het metselwerk gereed zijn.
Geen richtmoal meer dus? O zeker wel.
Het is nog altijd traditie om het richtmoal te vieren. Meestal wordt dan gedaan als het hoogste punt van het gebouw is bereikt, bij het plaatsen van de kap. Vaak is het pannen hangen ook een mooi moment; dan kan iedereen meteen helpen met het dichtleggen van het dak met dakpannen.
In historische gebouwen zijn de gerichte spanten vaak goed zichtbaar. In Breklenkamp staat bijvoorbeeld een schuur die is herbouwd in 2016-2017, helemaal volgens de historische bouwmethode (zie de foto's). En inderdaad, na het richten van de spanten werd een traditioneel richtmoal gehouden.
De schuur is door Warmes op de authentieke manier opgebouwd, precies zoals de metselaars en timmerlui van weleer dat deden. Dat was een interessante opdracht voor de vaklieden die er aan mee werkten.
“Het was bijzonder om te doen,” herinneren de werklui zich. “Het was een heel ander proces dan hoe we tegenwoordig bouwen. Bij het richten van de spanten werden ineens de contouren van de woning zichtbaar. Het beeld van het ontwerp werd duidelijk en alles viel op z’n plek. Ineens kwam het plaatje van het beoogde eindresultaat tot leven. Inderdaad een feestelijk moment en zeker een richtmoal waard.”
